Başlıklar
ARAÇ DEĞER KAYBI BAŞVURUSU
Trafiğe çıkan her aracın kazaya karışma ihtimali vardır. Trafik kazasına karışan araçlarda hasar meydana gelmekte bu da kaza sonrası tamiri/onarımı gerçekleşen araçların değerinde düşüşe sebep olmaktadır. İşte bu durumda araç değer kaybının ne şekilde telafi edileceği hususu ortaya çıkmaktadır.
ARAÇ DEĞER KAYBI NEDİR?
Trafik kazaları sonrasında, değer kaybına uğradığı iddia edilen olay nedeniyle emsalleri ile hasarlı araç arasındaki oluşan ve somut verilerle belirlenebilen değer eksikliği olarak açıklanabilir. Diğer bir ifadeyle kaza sonucu hasar alan ve bu hasar itibariyle onarım gören aracın ikinci el piyasadaki değerindeki azalmadır. Şüphesiz kaza geçiren ve hasara uğrayan araç ne kadar iyi tamir edilmiş olursa olsun, değerinde mutlaka bir düşüş yaşayacaktır. Bu düşüş, o aracın değer kaybını ifade etmektedir. Kaza sonrası araç, ne kadar iyi şekilde tamir edilirse edilsin, kazalı olması sebebiyle piyasa değerinde azalma oluşacaktır. Çünkü, kazalı bir araç ile kazasız bir aracın fiyatının aynı olması düşünülemeyecektir. Bu aracın, emsallerine göre alım-satım olasılığı azalacak ve düşük değere alıcı bulmak zorunda kalacaktır.
Böyle bir durumda maddi menfaati zarara uğrayan araç sahibi, bu zararını karşı tarafın kusuru oranında, karşı araç sürücüsü, işleteni veya Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortacısından talep edebilir.
DEĞER KAYBI TAZMİNATI TALEBİNİN HUKUKİ DAYANAĞI NEDİR?
Öncelikle belirtmek gerekir ki, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası altında sigortacı, kaza esnasında hatalı olan araç sahibinin sorumluluklarına müteselsilen sorumludur. Nitekim; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1409. Maddesi’nin birinci fıkrasında; “Sigortacı, sözleşmede öngörülen rizikonun gerçekleşmesinden doğan zarardan veya bedelden sorumludur.” Şeklinde düzenlemeye yer verilmek suretiyle, trafik kazası sonrasında değer kaybı oluşması halinde kusurlu olan taraf trafik sigortası, kaza dolayısıyla meydana gelen hasarı ve değer kaybını tazmin etmekle yükümlüdür.
Yine, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 85. maddesine göre de, aracın bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumludur.
ARAÇ DEĞER KAYBI ALMA ŞARTLARI NELERDİR?
Ülkemizde her gün birçok maddi hasarlı trafik kazası meydana gelmekte ve bununla birlikte araçları hasar gören insanlar sürekli değer kaybı tazminatının nasıl ve hangi durumlarda alınacağı, nereye başvuracağı konusunda tereddüt yaşamaktadır. Meydana gelen trafik Kaza sonrası araç değer kaybını almak için belli şartlar bulunmaktadır. Bu şartları kısaca açıklamak gerekirse;
1-Meydana Gelen Kazanın Çift Taraflı Kaza Olması gerekir.
Kaza sonrası değer kaybını alabilmek için öncelikle çift taraflı bir kazaya karışmanız gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle tek taraflı olarak bir ağaca çarpmak, duvara çarpmak, takla atmak gibi kazalar değer kaybı tazminatı alınabilecek kazalar değildir.
2-Kazadan Sonra araç değer kaybı talep eden tarafın %100 Kusurlu Olmaması gerekir.
Çift taraflı kazada değer kaybı talep eden taraf %100 yani tam kusurlu olmamalıdır. Herkes kendi kusuru ile verdiği zarardan sorumlu olacağından karşı tarafın kusursuz talep edenin tam kusurlu olduğu durumda araç değer kaybı için başvuru yapılması durumunda başvuru reddedilecektir.
3-Kazada Araçta Bir Hasarın Oluşmuş Olması Ve Onarılması Gerekir.
Kaza sonrasında araçta bir hasar oluşması ve bu hasarın onarılarak giderilmesi gerektiğidir. Onarılmamış hasar, giderilmemiş zarar nedeniyle aracın değerinin azaldığı öne sürülemez. Onarım işlemlerine ilişkin belgeler ve bilgiler değer kaybı tazminatının eksiksiz ödenmesi açısından çok önemlidir. Bu belgelerin düzenli şekilde takip edilmesi, kontrolünün yapılması ve eksiz olduğundan emin olunması önemlidir.
4-Onarılan Parçaların Daha Önce Başka Bir Kaza Nedeni İle Onarılmamış Olması Gerekir.
Kaza sonrası onarım gören parçaların bu kazadan önce başka bir kaza nedeniyle onarılmamış olmasıdır. Aynı yerden ikinci kez zarar görev aracın iki kez değerinin düştüğünü düşünülemez. Araçtaki hasarlı parçaların daha önceden hasara uğramamış parçalar olması, onarım ve yenileme işleminden geçmemiş olması gerekir.
ARAÇ DEĞER KAYBI DAVASINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NEDİR?
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 72. maddesine göre; “Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır”. Şeklinde düzenlenmiştir. Bu kapsamda dava açma süresi kanunen 2 yıldır. 2 yıllık sürenin başlangıcı; araç sahibinin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlar. Kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren de 10 yıl içerisinde dava açmamaları durumunda konuyla ilgili tüm hakları zamanaşımına uğramaktadır.
Sonuç olarak; Sigorta şirketleri ile birlikte kazaya sebebiyet veren ya da kusursuz sorumluluk ilkelerine göre sorumluluğu bulunan araç sahibi, şoför ve başka ilgililere 10 yıl içinde dava açılabilir.
DEĞER KAYBI DAVASI İÇİN GEREKEN BELGELER NELERDİR?
Değer kaybı davası açabilmek için bazı belgelerin bulunması gerekmektedir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz;
- Kazanın gerçekleştiği anda tutulan kaza tutanağı,
- Hasar tespit tutanağı,
- Aracın kaza sonrası çekilen, özellikle hasarı gösteren ve her açıdan çekilmiş fotoğrafları,
- Aracın ekspertiz raporu
- Aracın ruhsatı Ve sair tüm belgeler
ARAÇ DEĞER KAYBI HESAPLAMASINDA HANGİ HUSUSLARA DİKKAT EDİLİR?
Araç değer kaybının hesaplanmasında nelere dikkat edileceği ve hesaplamaların ne şekilde yapılacağı merak edilen hususlardan biridir.
Araç değer kaybı hesaplanırken bir çok etkenin bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu etkenlerin sıralamak gerekirse;
- Aracın marka ve modeli
- Aracın üretim ve trafiğe çıkış tarihi
- Aracın kaza anındaki kilometresi
- Aracın kaza tarihi itibariyle muadillerinin ikinci el piyasasındaki rayiç değeri
- Aracınızın hasar geçmişi ve niteliği
- Aracınızın boyanan / değişen parçaları dikkate alınarak hesaplanır.
Ancak, Araç değer kaybı hesaplanırken bazı onarım işlemleri araç değer kaybının hesaplanmasında bir etken değildir.
Ayrıca, Sigorta Poliçesi 01 Nisan 2020’den sonra yapılmış olan araçlardaki kazalarda kilometre sınırı kaldırılmıştır. Bu tarihten sonra yapılan sigorta poliçeleri her yaş ve kilometredeki araç için değer kaybı hesaplamasında kullanılır.
Yine, Anayasa Mahkemesi 9 Ekim 2020 tarihinde vermiş olduğu karar ile Değer Kaybı Hesaplama formülünü kaldırmış ve 160 bin km sınırı kaldırılmakla birlikte plastik tampon/parça onarımları, cam, radyo/teyp, lastik, hava yastığı, jant, mekanik, elektrik, elektronik ve döşeme aksamı gibi parçalar değer kaybı kapsamına alınmıştır.
ARAÇ DEĞER KAYBI İÇİN SİGORTA TAHKİM BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
Araç değer kaybı taleplerinde en çok karşılaşılan tartışmalardan birisi araç değer kaybının kimden isteneceği hususudur. Söz konusu araç değer kaybının tazmini gerçekleştirmenin temelde iki yolu vardır. Bunlar; genel dava yolu ile değer kaybı talep etme iken bir diğeri de Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurudur.
Araç değer kaybının tazmini konusunda en sık kullanılan başvuru yolu Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurudur. 5684 sayılı Kanun’un 30. Maddesi çerçevesinde oluşturulan Komisyon sigorta ettiren veya sigortadan menfaat sağlayan kişiler ile sigorta kuruluşları arasındaki sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıklarda kolayca ve hızlıca çözülebilmesi için kurulmuş komisyondur. Uyuşmazlıkların Sigorta Tahkim Komisyonunca incelenmesi ve değerlendirilmesi akabinde sonuca ulaşması için en fazla 4 ay süresi olduğundan daha avantajlı ve çokça tercih edilen bir yoldur.
Değer kaybı için Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurulmadan önce sigorta şirketine başvuru yapılması ve devamında da başvurunun tatmin edici olmaması veya yetersiz olması ya da 15 gün içinde ilgili sorunun çözülmemiş olması gerekir.
Ayrıca, Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapılabilmesi için talep eden tarafın bu konuda gerek dava yoluna gerekse de Sigorta Tahkim Komisyonuna aynı konu ile başvuru yapılmaması gerekir. Bunun yanında başvurucunun şikayetini sigorta şirketine yazılı olarak beyan edip, talep etmiş olması halinde bu husus sonuçlanmamıştır. Buna istinaden Sigorta Tahkim Komisyonuna yapılan başvuru neticesinde olumlu sonuçlanırsa hakkında değer kaybı talebine ilişkin başvuru yapılan sigorta şirketi hükmedilen meblağı ödemek zorundadır. Uyuşmazlık miktarı 5.000 TL ‘ye kadar olan hakem kararları kesin olup herhangi bir itiraz yolu mevcut değildir.
Diğer yandan, kusursuz olan veya az kusurlu olan kazalı araç sahibi, araç değer kaybı talebiyle birlikte, eğer ikame araç kiralanmışsa bedeli, araçtan yoksun kalma tazminatı ve kazanç kaybı bedeli (ticari araçlar için) talep etme hakkı vardır.
HERHANGİBİR YASAL ZORUNLULUK BULUNMAMAKLA BİRLİKTE DEĞER KAYBI TALEPLERİNİN ALANINDA UZMAN AVUKAT ARACILIĞIYLA YÜRÜTÜLMESİNDE FAYDA VARDIR.
