TRAFİK KAZASI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVASI

Trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası açılabilmesi için meydana gelen kazada en az bir motorlu aracın bulunması ve bu kaza sebebiyle ölüm veya yaralanma gibi bedensel zararlar veya üçüncü kişilere ait ev, araba, iş yeri vb. gibi malvarlıklarında meydana gelen zararlarının giderilmesi amacıyla zarara uğrayan kişiler tarafından trafik kazasında sorumluluğu bulunanlara karşı açılan bir tazminat davası türüdür.

Bu husus, trafik kazasının bir haksız fiil (BK md.49) sorumluluğu doğurmasıdır. Trafik kazasının hukuki nitelik açısından haksız fiil olmasının; zamanaşımı, mahkemenin yetkisi, tazminatın miktarı gibi bir çok konuda sonuca etkisi vardır. 

TRAFİK KAZASI MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NE KADARDIR?

Trafik kazasından kaynaklı dava açılmadan önce ilk bakılması gereken hususlardan birisi süresinin ne zaman başladığı ve sona erdiğidir. Trafik kazasının meydana geldiği, yani hukuki manada haksız fiilin işlendiği gün, tazminat davası zamanaşımı süresi işlemeye başlar.

Trafik kazaları nedeniyle tazminat davası zamanaşımı süreleri şunlardır:

Tazminat Davası Esas Zamanaşımı Süresi: Trafik kazası nedeniyle zarar görenin, zararı ve faili öğrendiği tarihten itibaren başlayacak 2 yıllık zamanaşımı süresi vardır.

Trafik kazasından kaynaklı olarak bir suç işlenmişse ceza zamanaşımı süreleri de uygulanır (KTK 109/2). Trafik Sigortası Genel Şartları C.8 maddesi 2.fıkrasında ölüm ve yaralanmalarda sigortacının sorumluluğu yönünden uzamış (ceza) zamanaşımı sürelerinin uygulanacağı hükmü yer almıştır. Uzamış (ceza) zamanaşımı süreleri 5237 sayılı yeni Türk Ceza Kanun’a göre bir veya birden fazla ölü varsa (15) yıl, bir veya birden fazla yaralı varsa (8) yıl olmuştur. Ölümlerin yanı sıra aynı olayda yaralılar da varsa, cezanın tekliği nedeniyle, yaralılara da (15) yıllık zamanaşımı uygulanacaktır.

ANCAK ÖNEMLE BELİRTMELİYİZ Kİ, YARGITAY HUKUK GENEL KURUL’NUN  SON İÇTİHATLARA GÖRE TEK TARAFLI TRAFİK KAZALARINDA;.

1. Trafik kazalarında zamanaşımı halleri, araç hasarları her halde 2 yıl,
2. Tek taraflı Trafik kazalarında sürücü ölmüş ise ve tazminat talebimiz sürücünün hak sahipleri yönünden ise (01.06.2015 öncesi kazalar yönünden) zamanaşımı 8 yıldır.
3.  Trafik kazasında Sadece sürücü ölmüş ve tazminat talebimiz yaralanan kişiler yönünden  zamanaşımı 8 yıl olacaktır.
4. Trafik kazasında sürücüden başka ölen var ise bu halde sürücünün hak sahipleri dışındaki kişiler yönünden tüm tazminat talepleri 15 yıl sürücünün hak sahipleri yönünden ise yine 8 yıldır.

SONUÇ OLARAK, SÜRÜCÜNÜN KENDİ ÖLÜMÜNE SEBEP OLAN EYLEMİ SALT OLARAK TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMAK OLARAK NİTELENDİRİLİYOR VE BUNUNDA CEZA ZAMANAŞIMI 8 YIL. SÜRÜCÜNÜN YOLCULARA YÖNELİK EYLEMİ TAKSİRLE YARALAMA OLARAK KABUL EDİLİYOR BU DURUMDA DA 8 YIL, SÜRÜCÜNÜN YOLCULARDAN BİRİNE KARŞI ÖLÜME SEBEP OLMASI HALİNDE İSE YARALANAN YOLCULAR VE SÜRÜCÜ HARİCİNDE ÖLENİN HAK SAHİPLERİ YÖNÜNDEN BİR BÜTÜN OLARAK 15 YIL ZAMANAŞIMI SÜRESİ UYGULANACAKTIR.

TRAFİK KAZASI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVASINI AÇABİLECEK OLAN HAK SAHİPLERİ KİMLERDİR?

Yaralamalı Trafik Kazalarında;         

Trafik kazasında nedeniyle yaralanan kişi bizzat kendisi maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır. Trafik kazasında yaralanan kişi maluliyet nedeniyle çalışma hayatı boyunca uğrayacağı işgücü kaybı nedeniyle maddi tazminat; trafik kazası nedeniyle uğradığı elem, keder ve üzüntü nedeniyle de manevi tazminat talep edebilme hakkı vardır.

Trafik kazasında yaralanan kişide  ağır bedensel bir yaralanma meydana gelmişse, bu kişi yakınları olan anne, baba, eş, çocuklar, nişanlı gibi kişiler de sadece “manevi tazminat davası” açabilirler (BK md.56). Yargıtay’ın yerleşik kararlarında  “ağır bedensel yaralanma”, yaralanan kişinin her hangi bir uzuv kaybı yaşaması veya hayati fonksiyonlarını yerine getirememesi olarak kabul edilmektedir.

Ölümlü Trafik Kazalarında;

 Trafik kazası sonucunda ölüm meydana gelmiş ise, müteveffa yaşarken kendisinin destek olduğu herkes maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı vardır. Müteveffa eğer evliyse eşi ve çocuklarına, evli değil bekar ise anne ve babasına destek verdiği karine olarak kabul edilir. Yani, bu kişilerin ölenin desteğinden yararlandıklarını ispat etmelerine gerek yoktur.

TRAFİK KAZASI SONUCUNDA TAZMİNAT DAVASI KİME/KİMLERE KARŞI AÇILMASI GEREKİR? 

Kural olarak trafik kazası hukuki niteliği itibariyle haksız fiil/eylem sonucu meydana geldiğinden dolayı, maddi ve manevi tazminat davası haksız fiilden sorumlu olan kişilere karşı açılmaktadır.

Ancak, bilinmelidir ki trafik kazalarında tek sorumlu haksız fiili bizzat işleyen kişiler değildir. Haksız fiilin meydana gelmesine sebebiyet veren kişiler dışında da bazı kişilerin tazminat davasında sorumluluğu bulunmaktadır.

Trafik kazası sonucunda mal varlığında zarar, yaralanma ya da ölüm meydana gelmesi halinde aşağıdaki kişilere maddi ve manevi tazminat davası açılabilecek kişiler;

1 -Aracın Sürücüsü: Trafik kazasında kusurlu olan aracın sürücüsü aleyhine tazminat davası açılabilir.

2- Aracın Sahibi: Aracın sahibi (KTK md.3) kural olarak aracın işleteni olarak kabul edildiğinden trafik kazası nedeniyle tazminat sorumluluğu vardır (2918 sayılı KTK md.85/1).

3- Aracın İşleteni: Trafik kazasına karışan aracın işleteni de oluşan her türlü zarardan sorumlu olduğundan işletene de maddi ve manevi tazminat davası açılabilir (2918 sayılı KTK md.85/1).

Trafik tescil kayıtlarında aracın sahibi olarak gözüken kimse, aynı zamanda aracın işleteni olarak kabul edilir. Araç sahibinin sorumluktan kurtulabilmesi için, aracın üzerinde fiili hakimiyeti bulunmadığını, araç için bir başkasının harcamalarda bulunduğunu veya araç üzerindeki ekonomik çıkarın bir başkasına ait olduğunu, işleten sıfatının bulunmadığını ispatlayabilmesi gerekmektedir.

Motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde; aracın işleteni meydana gelen zarardan sorumlu olur. Başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse de işleten olarak kabul edilir (YARGITAY HGK 2015/2890 karar).

4- Sigorta Şirketi: Trafik kazasına karışan aracın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) veya poliçe kapsamına göre İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası (Kasko Sigortası) hangi sigorta şirketi tarafından yapılmışsa, o sigorta şirketi de ölüm, yaralama veya diğer zararlardan sorumludur (KTK md.91). (KZMSS Genel Şartlarının A-1., 2918 sayılı KTK göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, zorunlu sigorta limitlerine kadar temin eder).

TRAFİK KAZASI SONUCUNDA AÇILACAK OLAN MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI İÇİN HANGİ MAHKEME GÖREVLİDİR?

Trafik kazası sonucunda meydana gelen ölümlü veya yaralamalı trafik kazaları sonucu açılacak maddi ve manevi tazminat davalarında görevli mahkeme kural olarak Asliye Hukuk Mahkemesi’dir (HMK md.2/1).

Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus, eğer tazminat davasında davalı olarak gösterilecek taraflar arasında trafik sigortasını yapan şirket var ise açılacak tazminat davasına bakmaya görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesi’dir (6102 sayılı TTK md. 4/1-a, md.5/1).

TRAFİK KAZASI SONUCUNDA AÇILACAK OLAN MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI İÇİN HANGİ MAHKEME  YETKİLİDİR?

 Trafik kazası sonucunda meydana gelen ölüm ya da yaralama sonucunda açılacak maddi ve manevi tazminat davasında birden fazla yetkili mahkeme vardır. Trafik kazası nedeniyle tazminat davasına bakmaya yetkili mahkemeler şunlardır:

1. Davalılardan herhangi birisinin ikametgahı mahkemesinde tüm sorumlululara maddi ve manevi tazminat davası açılabilir (HMK md.6).
2.  Trafik kazasının meydana geldiği yer mahkemesinde tazminat davası açılabilir (HMK md.16/1).
3. Trafik kazaları nedeniyle açılacak tazminat davaları, zarar görenin, yani davacının ikametgahı mahkemesinde de açılabilir (HMK md.16/1).
4.  Trafik sigortası şirketinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesinde de maddi ve manevi tazminat davası açılabilir (HMK md.14/2).

TRAFİK KAZASI SONUCUNDA AÇILACAK TAZMİNAT DAVALARINDA İSTENEBİLECEK ZARARLAR NELERDİR?

Ölümlü Trafik Kazasında

Ölümlü trafik kazasından  kaynaklı tazminat davası, maddi ve manevi tazminat davasının bir çeşididir. Ölümlü trafik kazaları nedeniyle açılacak olan tazminat davasında sorumlu olan kişilerden aşağıdaki belirtmiş olduğumuz zararlar talep edilebilir (BK md.53):

1. Manevi tazminat: Ölenin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, kardeşler, nişanlı) ölüm neticesinde duydukları elem, acı ve ızdırap duyguları nedeniyle manevi tazminat talep edebilirler.
2. Ölenin her türlü cenaze gideri,
3. Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri,
4. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Trafik kazasında ölen kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, nişanlı veya destek verdiği herhangi bir kişi) kaza nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilirler. Destekten yoksun kalma tazminatı, ölenin hayat boyu desteğinden mahrum kalan kişilerin açtığı bir maddi tazminat davası türüdür.

 Yaralanmalı Trafik Kazasında 

Yaralanmalı trafik kazasında yaralanan kişi, tazminat sorumlularına karşı maddi ve manevi tazminat açabileceğine daha önce açıklamıştık. Burada dikkat edilmesi gereken husus yaralanan kişinin yakınları hiçbir şekilde maddi tazminat talebinde bulunamazlar. Fakat, yaralanan kişi trafik kazası sonrasında ağır bedensel bir yaralanma veya uzuv kaybına maruz kalmışsa, yaralanan kişinin yakınları manevi tazminat talebinde bulunabilirler.

Yaralanmalı trafik kazası tazminat davalarında tazminat sorumlularından aşağıdaki zararlar talep edilebilir (BK md.54):

1. Manevi Tazminat: Yaralanan kişinin bizzat kendisinin manevi tazminat isteyebileceği hususunda hiçbir tereddüt yoktur. Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi yaralanan kişinin yakınları ancak ağır bedensel bir yaralanma veya uzuv kaybı söz konusu ise manevi tazminat isteyebilirler.
2. Yaralanan kişinin her türlü tedavi gideri,
3. Yaralanan kişinin kazanç kaybı (Bu hususun yazılı belge ile ispatlanabilir olaması gerekmektedir),
4. Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden ve ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar,

TRAFİK KAZALARINDA MANEVİ TAZMİNAT MİKTARINI NASIL BELİRLENİR?

Ölümlü veya yaralamalı trafik kazaları nedeniyle hükmedilen manevi tazminatın amacı zarara uğrayanda elem, acı ve üzüntü meydana getirmektedir. Trafik kazası sonucunda manaevi tazminat belirlenirken belirlenen miktarın davacı için zenginleşme aracı olmamasına önemle dikkat edilmesi gerekmetedir. İlgili Mahkeme manevi tazminat ile ilgili hüküm kurarken olay sebebiyle duyulan acı ve elemin kısmen de olsa giderilmesini amaçlamalıdır. Mahkeme manevi tazminatı belirlerken şu hususları dikkate almalıdır:

1. Tarafların sosyal ve ekonomik durumu,
2. Olayın meydan geliş şekli,
3. Tarafların kusur durumu,
4. BK md.4 gereği hak ve nesafet kuralları.

TRAFİK KAZALARINDA MADDİ TAZMİNAT NASIL HESAPLANIR?

Maddi tazminat nasıl hesaplanır sorusu, daha somut verilerle cevaplanabilecek bir sorudur. Maddi tazminatın miktarını doğrudan uğranılan zarar ve kusur oranı belirlemektedir. Asya Hukuk olarak bu konuda müvekkillerimize tazminat hesaplama noktasında en kısa sürede maddi tazminat miktarını hesaplama yaparak bilgilendirmede bulunmaktayız.

Ayrıca, eğer tazminata neden olan olay aynı zamanda bir iş kazası ise, bu nedenle maluliyete uğrayan kişiye iş kazası geliri bağlanmışsa, bağlanan gelirin peşin sermaye değeri hesaplanan tazminat miktarından düşülmesi gerekecektir.

 

YUKARIDA İZAH ETTİĞİMİZ KONULARDA “” OLARAK ÜLKE SINIRLARI İÇERİSİNDE MEYDANA GELEN TÜM KAZALARA YÖNELİK OLARAK MÜVEKKİLLERİMİZE AZAMİ DERECEDE HUKUKİ YARDIMDA BULUNARAK, CEZA SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA EVRESİNDE, DAVALARININ TAKİP EDİLMESİİLE SİGORTA ŞİRKETLERİ NEZDİNDE TÜM İŞLEMLERİN TAKİP EDİLMESİ SAĞLANMAKTADIR. SÜREÇİÇERİSİNDE TAZMİNAT DAVALARININ AÇILMASI DURUMUNDA SİGORTA TAHKİM KURULUNDA YA DA MAHKEMELER DE YÜRÜTÜLECEK HUKUKİ SÜREÇ EKSİKSİZ OLARAK TAKİP EDİLMEKTEDİR. ÖZELLİKLE MÜVEKKİLLERİMİZİN TAZMİNAT MİKTARININ HESAPLANMASI (AKTÜERYA )VE KUSUR ORANLARININ TESPİTİ HUSUSUNDA SÜREÇ BİREBİR TAKİP EDİLMEKTEDİR. YÜRÜTÜLEN HUKUKİ SÜRECİN TÜM AŞAMALARINDA MÜVEKKİLLERİMİZE ŞEFFAF VE DÜRÜST HİZMET VERMEKTEYİZ